به همت انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران در شعبه دانشگاه صنعتی اصفهان و به مناسبت روز جهانی مقابله با بیابان زایی، بازدیدی یک روزه از مناطق بیابانی منطقه گاوخونی اصفهان با تمرکز اصلی بر روي ارگ ورزنه و کانون هاي ریزگرد با حضور جناب آقای دکتر رضا جعفری صورت پذیرفت.
ورزنه، شهري است در منتهی الیه جنوب شرق استان اصفهان و در مرکز ایران که در نزدیکی تالاب بین المللی گاوخونی واقع شده است؛ پلایاي ورزنه در دسترس ترین واحد ژئومرفولوژي به شهر اصفهان است.
در قسمت ارگ ورزنه پوشش گیاهی عمدتا درختچه هاي تاغ و اسکنبیل است. پوشش جانوري این منطقه در سالهاي گذشته بسیار غنی و قابل توجه بوده است ولی در سال هاي اخیر بدلیل خشک شدن تالاب گاوخونی و تخریب زیستگاه، غناي خود را از دست داده است.
کوه سیاه تیپ اینسلبرگ آتشفشانی است و در شمال تالاب بین المللی گاوخونی و 25 کیلومتري شهر ورزنه و 135 کیلومتري شهر اصفهان واقع شده و در حدود 65 میلیون سال پیش بوجود آمده است.
به طور کلی دشت هاي ریگی در چهار گروه تقسیم میگردند: 1- دشت هاي ریگی با تراکم بالا 2- دشت هاي ریگی با تراکم متوسط 3- دشت هاي ریگی با تراکم کم 4- دشت هاي ریگی با تراکم ناچیز. این ناحیه را می توان جزء دشت هاي ریگی با تراکم کم تا متوسط یعنی تا 50 % در نظر گرفت که نشانه اي از مناطق برداشت می باشند.
ارگ ورزنه منطقه ای پوشیده از تپه هاي ماسه اي یا رخساره هاي مختلف ماسه اي است که گستره اي شمالی جنوبی دارد. در این منطقه با توجه به وزش بادهاي اصلی و فرعی انواع مختلف رخساره ها را می توان مشاهده نمود مانند تپه هاي ماسه اي طولی، بارخانوئید، بارخان، سیف، بوکلیه، هرم هاي ماسه اي، ریپل مارك و غیره.
تالاب بین المللی گاوخونی، نام تالابی است در فلات مرکزي ایران که بخش بزرگی از آن در استان اصفهان و مابقی در استان یزد قرار دارد که زاینده رود به آنجا می ریزد. تالاب گاوخونی یکی از تالاب هاي مشهور در جلگه ی مرتفع مرکزي ایران به شمار می آید. این تالاب حیاتی منطقه اي به وسعت 476 کیلومتر مربع را پوشانده و در140 کیلومتري جنوب شرق اصفهان در کنار شهر ورزنه و در مجاورت تپه هاي ماسه اي واقع شده است. ارتفاع آن از سطح دریا 1/470 متر و بیشینه ی عمق آن 150 سانتیمتر می باشد. باتلاق مذکور منابع زیستی غنی اي دارد البته به انضمام فعالیت هاي دیگري که نسبت به محیط دارد این باتلاق همچنین پناهگاهی براي پرنده هاي مهاجر است که با همه ي این ویژگی ها یکی از جاذبه هاي گردشگري است. اما در سالهاي اخیر با تخصیص بی رویه آب به صنایع، آب ورودي این تالاب مدتهاست تقریبا به صفر رسیده و عملاً این تالاب نابود شده و یا در حال نابودي صددرصد می باشد که متاسفانه ممکن است در آینده نزدیک به عنوان کانون ریزگرد تبدیل گردد.
